| الفبای بیهوشی |

متن زیر مروری چند خطی بر آزمونی است در باره فلومتر ماشین بیهوشی که در پایین همین صفحه شروع خواهد شد . بنابر این اگر بر عکس رزیدنت ها حوصله تست زدن !! ندارید به همین مقدار اکتفاء کنید.ضمنا اگر اشتباهی در این درس دیدید ، محبت کنید و تذکر دهید.

—————————————————————————————————————————–

مرجع :

بیهوشی میلر ۲۰۲۰ : صفحات  ۵۸۰ الی ۵۸۴ / ۲۳۲۲ / ۲۳۶۲ / 

==============================================================

فلومترها در کدام قسمت ماشین بیهوشی قرار گرفته اند؟

ماشین بیهوشی معمولا به سه قسمت کم فشار ، فشار متوسط و فشار بالا تقسیم می شود

فلومترها در قسمت کم فشار (low-pressure) ماشین بیهوشی قرار گرفته اند .

اهمیت پیچ کنترل فلومترها در تقسیم بندی ماشین بیهوشی چیست ؟

— قسمت کم فشار را از قسمت فشار متوسط ماشین بیهوشی جدا می کند .

— شروع قسمت کم فشار ماشین بیهوشی محسوب می شود. 

فلومتری که در ماشین بیهوشی به کار می رود چگونه است و به چه نام هائی مشهور است ؟

فلومتر ماشین بیهوشی لوله ای است شفاف که برای اندازه گیری گازها ( اکسیژن / N2O/ هوا/ CO2) به کار می رود و به آن روتامتر (Rotemeter) یا لوله تورپ (Thorpe tube) گفته می شود .

اجزاء اصلی  فلومتر بیهوشی کدامند؟ 

— شیشه مدرج 

— بوبین (float)

— پیچ کنترل فلومتر 

— دریچه کنترل سوزنی 

— دو عدد نگاه دارنده بوبین (float stop) در بالا و پائین که float stop بالایی مانع می شود که بوبین سبب مسدود شدن خروجی شود .

به تصویر زیر از کتاب میلر نگاه کنید  : 

آیا قطر داخلی فلومتر بیهوشی در تمامی نواحی یکسان است ؟

خیر . قطر داخلی این فلومتر یکنواخت و سیلندری نیست بلکه شکل Tapered دارد یعنی قطر داخلی آن در بالا بیشتر و در پائین کمتر است (به تصویر بالا نگاه کنید)

مشخصه اصلی که فلومتر بیهوشی را از سایر فلومترها جدا می کند کدام است ؟

—  Constant pressure ( فشار ثابت)

—  Variable orifice  (محل عبور گاز یا همان فضای annular در طول فلومتر متغیر است)

بوبین (float) چیست ؟

قسمت شناور فلومتر را بوبین می گویند که حالت چرخش دارد . هدف از قرار دادن بوبین عبارت است از :

— خواندن مقدار جریان گاز 

— اطمینان از وجود جریان گاز در لوله 

تعادل بوبین حاصل جریان گاز از قسمت تحتانی و سنگینی بوبین از قسمت بالا است. 

به تصویر زیر ( خارج از رفرنس) دقت کنید:

به کدام قسمت از فلومتر فضای annular گفته می شود ؟

 فضای باز بین بوبین و لوله فلومتر (یا همان مسیر عبور گاز) را فضای annular می گویند. 

— این فضا به دلیل تغییر قطر داخلی فلومتر از پائین به بالا گشادتر می شود 

— عبور جریان گاز از این فضا می تواند (بسته به میزان جریان گاز) به شکل لامینار یا توربولنت باشد

عوامل فیزیکی موثر بر جریان گاز در بالا و پائین فلومتر کدامند؟

— در قسمت بالای فلومتر :

مقدار جریان گاز بیشتر و فضای عبور گاز وسیع تر است و به دلیل افزایش قطر ، محل عبور گاز حالتی شبیه orifice پیدا می کند. نوع جریان اطراف بوبین در این حالت به دلیل تاثیر دانسیته  شکل توربولانت به خود می گیرد .

— در قسمت پائین فلومتر :

مقدار جریان گاز کمتر و فضای عبور گاز تنگ تر است و به دلیل کاهش قطر ، محل عبور گاز حالتی شبیه Tubular پیدا می کند. نوع جریان اطراف بوبین در این حالت به دلیل تاثیر ویسکوزیته شکل لامینار به خود می گیرد .

تصویر ( کمکی ! خارج از رفرنس) و جدول زیر این موارد فیزیکی را خلاصه کرده است :

چرا گاهی از مواقع یک گاز بیهوشی دو فلومتر دارد ؟

گاهی مواقع از دو لوله فلومتر برای یک گاز استفاده می شود که به طور سری (series) به هم وصل شده اند . لوله fine برای جریان های کم و لوله coarse برای جریان های بالاتر استفاده می شود ولی در هر صورت هر گاز فقط یک پیچ کنترل دارد .

به دو عکس ( خارج از رفرنس) زیر دقت کنید  :

نحوه باز و بسته شدن استاندارد فلومترها چگونه است ؟

چرخش پیچ در جهت مخالف عقربه های ساعت ⇐ زیاد شدن جریان گاز

چرخش پیچ در جهت موافق عقربه های ساعت ⇐ کم  شدن جریان گاز 

آیا پیچ کنترل فلومترها با هم تفاوتی دارد ؟

— پیچ کنترل فلومتر اکسیژن از جهت بدنه شکلی متفاوت با بقیه دارد و بزرگتر از بقیه است

— هر پیچ کنترل دارای رنگ اختصاصی (color coded) می باشد ( رنگ ها در اروپا و امریکا متفاوت است)

— نام شیمیایی هر گاز بر روی آن نوشته شده است.

به تصاویر زیر دقت کنید :

چرا محل قرار گرفتن فلومتر اکسیژن (در مجموعه فلومترها) دارای اهمیت ویژه ای است ؟

در مواردی که نشت فلومترها وجود دارد ، باید فلومتر اکسیژن در جایی قرار گیرد که خطر انتقال گاز هیپوکسیک به حداقل برسد .  

بهترین محل قرار گیری فلومتر اکسیژن در کدام قسمت فلومترها است ؟

فلومتر اکسیژن باید نزدیک ترین فلومتر نسبت به خروجی مشترک فلومترها باشد . به بیانی دیگر ، اکسیژن باید  آخرین فلومتری (downstream position) باشد که به مجموعه فلومترها افزوده می شود.

—  این مورد ربطی به چپ و راست قرار گرفتن فلومتر اکسیژن ندارد چون این امر در کشورهای مختلف متفاوت است  . ( به تصاویر بالا مراجعه شود)

به محل فلومتر اکسیژن و نیز خروجی مشترک گازها و نیز زیر نویس تصویر دقت کنید ( برگرفته از میلر ص ۵۸۲):

آیا ممکن است فلومتر اکسیژن در جای صحیح خود  قرار گرفته باشد و در عین حال باز هم شاهد انتقال گاز هیپوکسیک باشیم؟

بله . این در صورتی است که نشتی در خود فلومتر اکسیژن باشد. 

تاثیر دما و فشار بارومتریک بر دقت فلومتر چگونه است ؟ ( میلر ص ۵۸۱ ، ۲۳۲۲ و ۲۳۶۲)

گرچه این دو عامل بر ویسکوزیته و دانسیته گازها اثر دارند ولی دقت فلومتر در مورد تغییرات خفیف دما  و فشار در شرایط معمول تغییر مهمی نمی کند

— در ارتفاعات بالا (فشار بارومتریک پائین) : فلومتر جریان را به شکل کاذب ، کمتر از واقعیت نشان می دهد این امر به دلیل کاهش دانسیته گاز است ( میلر ص ۲۳۲۲)

— در افزایش فشار بارومتریک : فلومتر جریان را به شکل کاذب ، بیشتر از واقعیت نشان می دهد و این امر به دلیل افزایش دانسیته گاز است ( میلر ص ۲۳۶۲)

 آیا فلومتر یک گاز را می توان برای گاز دیگری استفاده کرد؟

خیر. کالیبراسیون فلومترها بر اساس ویسکوزیته و دانسیته هر گاز اختصاصی است

چه عواملی سبب چسبیدن و گیرافتادن (sticking) بوبین داخل فلومتر می شوند ؟

— وجود ذرات خارجی (Dirt)

— الکتریسیته استاتیک 

گیرافتادن بوبین بیشتر در جریان های پائین گازی روی می دهد (به دلیل کوچکتر شدن فضای annular ). 

کج شدن فلومتر چه تاثیری بر دقت فلومتر دارد ؟

اگر فلومتر کاملا عمود نباشد (به دلیل برهم زدن فضای annular ) عملکرد آن نمی تواند دقیق باشد 

آیا انتقال رو به عقب ،  فشار موجود در مدار تنفسی تاثیری بر دقت فلومتر دارد؟

بله . انتقال رو به عقب فشار (از مدار تنفسی  به سمت فلومترها) ممکن است سبب افت بوبین شود و در نتیجه مقدار جریان کمتر از حد واقعی خوانده شود. 

 سامانه تناسب گازی (سیستم proportioning) چه نقشی در ماشین بیهوشی دارد ؟

وظیفه اصلی این سیستم آن است که (در محیطی که از O2 و N2O استفاده می شود) از ایجاد مخلوط گازی هیپوکسیک جلوگیری شود  .

— این سیستم با کنترل جریان O2 و N2O سبب می شود تا افزایش سهوی و بیش از حد N2O سبب هیپوکسی بیمار نشود.

— این سیستم سبب می شود تا حداقل ۲۳ تا ۲۵ درصد اکسیژن برای بیمار تامین شود ( یعنی نسبت جریان N2O/O2 نباید بیشتر از ۳:۱ شود).

آیا کاربرد سامانه تناسب (سیستم proportioning) بیشتر مربوط به فلومترهای کنترل الکترونیکی است ؟

خیر. برنامه ریزی سیستم های کنترل جریان الکترونیکی مانع از آن است که مخلوط گاز هیپوکسیک روانه خروجی شود.

— کاربرد اصلی سامانه تناسب گازها(سیستم proportioning) عمدتا مربوط به فلومترهای مکانیکی است که کاربر ، اشتباها با انتخاب گازها می تواند سبب ایجاد مخلوط هیپوکسیک گازها شود .

شرکت های تولید کننده ماشین بیهوشی ، سامانه تناسب گازی (سیستم proportioning) را به چه شکل هائی ارائه کرده اند ؟

دو مثال از این سیستم ها را در زیر ملاحظه می کنید :

آیا با وجود سامانه های تناسب گازی(سیستم proportioning) نیازی به وجود آنالیزر اکسیژن در قسمت تنفسی سیستم بیهوشی وجود دارد ؟

بله . آنگونه که می دانید آنالیزر اکسیژن آخرین مانیتوری است که وجود گازهیپوکسیک را در قسمت کم فشار ماشین بیهوشی (بعد از پیچ کنترل فلومترها)  تشخیص می دهد. هرگونه نشتی در فلومترها سبب اختلال عملکرد سامانه تناسب (سیستم proportioning) و در نتیجه ارسال گاز هیپوکسیک می شوند . بنابر این وجود آنالیزر اکسیژن و نیز چک کردن نشتی فلومترها (leaks checks) در این موارد لازم است.

آیا فلومترهای بیهوشی تنها به شکل مکانیکال وجود دارند ؟

خیر . بر روی برخی از ماشین های بیهوشی مدرن ، فلومترهایی با سنسور الکترونیک ( به جای لوله)  وجود دارد که مکانیسم عملکرد پاره ای از آنها بر اساس سنجش گرما ( hot-wire anemometers) است . 

— پیچ کنترل اینگونه فلومترها ممکن است یا به شکل معمول و یا در شکل صفحه دیجیتال باشند. 

— نکته مهم آن است که اینگونه فلومترها با برق کار می کنند و حتما باید پشتیبان داشته باشند .

در تصاویر زیر ( خارج از رفرنس) نمونه هائی از اینگونه فلومترهای الکترونیک دیده می شود:

خارج از رفرنس :

بوبین (float) فلومتر اشکال مختلفی دارد . برای خواندن دقیق مقدار جریان گاز ، به نقاطی که با پیکان در روی تصویر زیر مشخص شده اند دقت کنید: 

====================================================================================

توجه داشته باشید این آزمون صرفا برای کمک به یادگیری یک “مفهوم بیهوشی” ارائه شده و هیچگونه امتیاز یا اطلاعاتی در این سایت ذخیره نمی شود.

پیام خود را در زمینه این درس به  اینجا  یا  https://t.me/anespain ارسال کنید .